TÜRKİYE-TACİKİSTAN EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİ

T.C. Ticaret Bakanlığı verilerine göre; Tacikistan’a ihracatımız 2022 yılında bir önceki yıla göre yaklaşık %50 oranında artarak 389 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. 2022 yılında Tacikistan’dan yaptığımız ithalat ise bir önceki yıla göre %12 oranında azalarak 171 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. 2022 yılında ülkemizin toplam ihracatında Tacikistan 84’üncü (%0,15) sırada yer alırken, ithalatımızda ise 87’inci (%0,05) sırada yer almıştır. Ülkemiz Tacikistan’a başlıca; giyim eşyası, tekstil ürünleri, elektrik makineleri, kağıt türevi ürünler ihraç etmektedir. İthalatımızda başlıca ürünler ise, işlenmemiş alüminyum, pamuk, pamuk ipliği, deri, sebze ve meyveler, hayvansal ve bitkisel maddeler, metal hurdaları ve altın olarak sıralanmaktadır.

2022 yılı verileri baz alındığında Türkiye’den Tacikistan’a ihraç edilen ürünlerin değer bazında %91,7’si karayolu, %6,7’si havayolu, %1,4’ü ise denizyolu ile taşınmıştır. 2022 yılında Tacikistan’dan ithal edilen ürünlerin taşınmasında ise %75,6 oranında karayolu, %24,3 oranında ise denizyolu kullanılmıştır.

Tacikistan, makroekonomik istikrarın sağlanması, pazar ekonomisine geçiş, özelleştirme, anayasal reformlar gibi konularda gelişmeler sağlamakta, özel sektörün ve yatırım ortamının geliştirilmesi yolunda önemli adımlar atmaktadır. Türkiye–Tacikistan Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması (YKTK) 06.05.1996 tarihinde imzalanmış olup anılan Anlaşma 24.07.1998 tarihinde yürürlüğe girmiştir. İkili ticaretimizin ve yatırım ortamlarının geliştirilmesini teminen, YKTK Anlaşmasının tadil edilmesine yönelik Tacikistan ile ülkemiz arasında mutabakata varılmıştır. Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması’nın 12. Dönem Karma Ekonomik Komisyonu Toplantısı çerçevesinde Ankara’da imzalanması plânlanmaktadır. KEK toplantılarına her iki ülkenin Sanayi ve Teknoloji Bakanları başkanlık etmektedir.

2002-2022 yılları arasında Tacikistan’dan Türkiye’ye gelen TCMB Ödemeler Dengesine yansımış uluslararası doğrudan yatırım 10 milyon dolar seviyesindedir. Türkiye’de 57 adet Tacikistan sermayesine sahip şirket faaliyet göstermektedir. 2002-2022 yılları arasında TCMB Ödemeler Dengesi istatistiklerine göre ülkemizden Tacikistan’a 28 milyon dolar seviyesinde giden yatırım bulunmaktadır. Türk firmaları, Tacikistan’da özellikle yabancı finans kuruluşları tarafından finanse edilen ve uluslararası standartlarda ihale edilen projelere ilgi göstermektedir. Ülkedeki Türk yatırımlarında önde gelen sektörler gıda, meşrubat ve tütün ürünleri sanayi ile toptan ve perakende ticarettir.

Ülke genelindeki bina stoku ve ulaşım altyapısı Türk müteahhitlik sektörüne Tacikistan’da pek çok iş ve proje imkânı sunmaktadır. Tacikistan’da müteahhitlik sektöründe kaynaklarının kısıtlı olması ve bütçede ilgili sektöre yeterli kaynak ayrılamamasından dolayı özellikle altyapı yatırımları, devlet desteğinden ziyade İslam Kalkınma Bankası, Dünya Bankası, Kuveyt Fonu gibi uluslararası finans kuruluşları tarafından desteklenmekte ve finanse edilmektedir. Müteahhitlik sektörünün ana müşterisi hükümettir ve devlet bütçesi, yabancı kredi ve hibeleri ile finansman sağlamaktadır. Müteahhitlik sektörü projeleri devletçe yönetilmektedir. Türk müteahhitlik firmaları Tacikistan’da bugüne kadar 659 milyon dolar değerinde 52 proje üstlenmişlerdir.

Tacikistan’da hâlihazırda 18 banka, 112 kredi kuruluşu, 38 mikro kredi mevduat şirketi, 22 mikro kredi kuruluşu ve 34 mikro kredi fonu bulunmaktadır. Tacikistan bankacılık sektöründe National Bank of Pakistan ve Accessbank olmak üzere iki adet yabancı banka faaliyet göstermektedir. Tacik bankaları, Dubai, Kazakistan, Özbekistan, Çin ve Avrupa bankaları aracılığıyla Türkiye’deki bankalar ile işlem yapmaktadırlar.

Tacikistan Hükümetince Türk sürücüler de dahil T.C. umuma mahsus pasaport hamilleri için 1 Ocak 2022 tarihi itibarıyla 30 günü geçirmemek kaydıyla vize muafiyeti getirilmiştir.

THY ve Somon Air 2014’ten beri haftada üçer kez İstanbul-Duşanbe seferleri düzenlemektedir. THY uçuşları her hafta Cumartesi, Pazartesi ve Perşembe günleri sabah saat 01.00 dolaylarında Duşanbe’ye varmakta ve saat aynı gün sabah 03.00’te İstanbul’a hareket etmektedir. Halihazırda THY’nin kargo seferi bulunmamaktadır.

Türkiye-Tacikistan ekonomik ve ticari ilişkileri konusunda daha ayrıntılı bilgilere Büyükelçiliğimiz Ticaret Müşavirliği üzerinden ulaşabilirsiniz. Tel :+992 (37) 221 16 09e-mail :dusanbe@ticaret.gov.tr