Türkiye-Tacikistan Ekonomik ve Ticari İlişkileri

Tacikistan’a ihracatımız 2023 yılında bir önceki yıla göre yaklaşık %4,6 oranında artarak 407 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. 2023 yılında Tacikistan’dan yaptığımız ithalat ise bir önceki yıla göre %28,2 oranında azalarak 123 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. 2023 yılında gerçekleştirilen ticaret bir önceki yıla göre %5 azalarak 530 milyon dolar olmuştur.

Ülkemiz Tacikistan’a başlıca; giyim eşyası ve aksesuarları (%20,9), tekstil ürünleri (% 9,8), elektrik makineleri (%7,2), çeşitli mamul ürünler (% 6,7) ve genel sanayi makine ve ekipmanları (% 4,7) ihraç etmektedir. İthalatımızda başlıca ürünler ise;işlenmemiş alüminyum (%43,8), pamuk (%36,4), pamuk ipliği (%6,1), sebze- meyveler (%5,2) ve deri-kösele (%4,6) olarak sıralanmaktadır.

2023 yılı verileri baz alındığında Türkiye’den Tacikistan’a ihraç edilen ürünlerin değer bazında %91,7’si karayolu, %6,5’i havayolu, %1,4’ü ise denizyolu ile taşınmıştır. 2023 yılında Tacikistan’dan ithal edilen ürünlerin taşınmasında ise %88 oranında karayolu, %11 oranında ise denizyolu kullanılmıştır.

Tacikistan, makroekonomik istikrarın sağlanması, pazar ekonomisine geçiş, özelleştirme, anayasal reformlar gibi konularda gelişmeler sağlamakta, özel sektörün ve yatırım ortamının geliştirilmesi yolunda önemli adımlar atmaktaysa da henüz uluslararası firmaların yatırım yapmaya istekli davranacakları noktaya gelinmemiştir. Türkiye–Tacikistan Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması (YKTK) 06.05.1996 tarihinde imzalanmış olup, anılan Anlaşma 24.07.1998 tarihinde yürürlüğe girmiştir. İkili ticaretimizin ve yatırım ortamlarının geliştirilmesini teminen, YKTK Anlaşmasının tadil edilmesine yönelik anlaşma 12. Dönem Karma Ekonomik Komisyonu Toplantısı çerçevesinde Ankara’da imzalanmıştır.

2002-2023 yılları arasında Tacikistan’dan Türkiye’ye gelen TCMB Ödemeler Dengesine yansımış uluslararası doğrudan yatırım 10 milyon dolar seviyesindedir. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı verilerine göre, Türkiye’de 78 adet Tacikistan sermayesine sahip şirket faaliyet göstermektedir. 2002-2023 yılları arasında TCMB Ödemeler Dengesi istatistiklerine göre ülkemizden Tacikistan’a 31 milyon dolar seviyesinde giden yatırım bulunmaktadır. Türk firmaları, Tacikistan’da özellikle yabancı finans kuruluşları tarafından finanse edilen ve uluslararası standartlarda ihale edilen projelere ilgi göstermektedir.

Ülke genelindeki bina stoku ve ulaşım altyapısı Türk müteahhitlik sektörüne Tacikistan’da pek çok iş ve proje imkânı sunmaktadır. Tacikistan’da müteahhitlik sektöründe kaynaklarının kısıtlı olması ve bütçede ilgili sektöre yeterli kaynak ayrılamamasından dolayı özellikle altyapı yatırımları, devlet desteğinden ziyade İslam Kalkınma Bankası, Dünya Bankası, Kuveyt Fonu gibi uluslararası finans kuruluşları tarafından desteklenmekte ve finanse edilmektedir. Müteahhitlik sektörünün ana müşterisi hükümettir ve devlet bütçesi, yabancı kredi ve hibeleri ile finansman sağlamaktadır. Müteahhitlik sektörü projeleri devletçe yönetilmektedir. Türk müteahhitlik firmaları Tacikistan’da bugüne kadar 659 milyon dolar değerinde 52 proje üstlenmişlerdir.

Tacikistan’da hâlihazırda 18 banka, 112 kredi kuruluşu, 38 mikro kredi mevduat şirketi, 22 mikro kredi kuruluşu ve 34 mikro kredi fonu bulunmaktadır. Tacikistan bankacılık sektöründe National Bank of Pakistan ve Accessbank olmak üzere iki adet yabancı banka faaliyet göstermektedir. Tacik bankaları, Dubai, Kazakistan, Özbekistan, Çin ve Avrupa bankaları aracılığıyla Türkiye’deki bankalar ile işlem yapmaktadırlar.

20.04.2024 tarihinden itibaren umuma mahsus pasaport hamili vatandaşlarımız için vize uygulaması getirilmiştir. Umuma mahsus pasaport hamili vatandaşlarımız Tacikistan'a gelmeden önce www.visa.gov.tj internet adresinden seyahat amacına uygun vize tipi için ön başvuru yaptıktan sonra diğer gerekli evrakla ile birlikte en yakındaki Tacikistan diplomatik temsilciliğine başvurmaları gerekmektedir. Tacikistan’ın, ülkemizde, Ankara’da Büyükelçiliği, İstanbul’da Başkonsolosluğu bulunmaktadır.

THY ve Somon Air 2014’ten beri haftada üçer kez İstanbul-Duşanbe seferleri düzenlemektedir. THY uçuşları her hafta Cumartesi, Pazartesi ve Perşembe günleri sabah saat 01.00 dolaylarında Duşanbe’ye varmakta ve saat aynı gün sabah 03.00’te İstanbul’a hareket etmektedir. Halihazırda THY’nin kargo seferi bulunmamaktadır.

Türkiye-Tacikistan ekonomik ve ticari ilişkileri konusunda daha ayrıntılı bilgilere Büyükelçiliğimiz Ticaret Müşavirliği üzerinden ulaşabilirsiniz. Tel :+992 (37) 221 16 09 e-mail :dusanbe@ticaret.gov.tr